| Razine (5) | KP1 | KP2 | KP3 | KP4 | KP5 |
| početnik | napredni učenik | profesionalac početnik | napredni profesionalac | stručnjak |
| Kompetencije (8) |
Deskriptori ↓ |
Deskriptori ↓ |
Deskriptori ↓ |
Deskriptori ↓ |
Deskriptori ↓ |
| 1. Prijenosna kompetencija | | | | | |
|---|
Prijenosna kompetencija obuhvaća znanje, vještine i stavove koji su potrebni za prevođenje tekstova na ciljni jezik, na traženoj razini. Uključuje sposobnost uočavanja problema, razumijevanja tekstova, proizvodnje tekstova, sposobnost rješavanja tih problema na primjeren način te sposobnost obrazlaganja konačnog rezultata. |
|---|
| razumijevanje izvornog teksta | može razumjeti izvorni tekst | može razumjeti izvorni književni tekst | može detaljno razumjeti izvorni književni tekst | - | - |
| uočavanje prijevodnih problema | može uočiti prijevodne probleme | može uočiti prijevodne probleme književnog teksta | može pronaći više rješenja za prijevodne probleme književnog teksta | - | - |
| poznavanje prijevodnih strategija | poznaje nekoliko prijevodnih strategija | može uočiti i primijeniti implikacije prijevodnih strategija | može svrhovito primijeniti prijevodne strategije | - | - |
| proizvodnja ciljnog teksta | može proizvesti ciljni tekst | može proizvesti ciljni književni tekst | može proizvesti ciljni književni tekst koji zadovoljava nakladničke kriterije | - | - |
| obrazlaganje prijevodnih odluka | - | može obrazložiti pojedine prijevodne odluke i rješenja | - | može obrazložiti vlastiti prijevod kao koherentnu cjelinu | - |
| prijevodni pristup | - | može razlikovati različite prijevodne pristupe | može u glavnim crtama izložiti vlastiti prijevodni pristup | može primijeniti prijevodni pristup | može promišljati vlastiti pristup u predgovoru ili u komentaru prijevoda |
| književna kreativnost | - | - | razvija sposobnost pronalaženja rješenja te donošenja odluka izvan okvira usvojenih metoda i tehnika | može pronaći rješenja i donijeti odluke izvan okvira usvojenih postupaka i metoda | optimalna prijevodna kreativnost |
| 2. Jezična kompetencija | | | | | |
|---|
Jezična kompetencija odnosi se na gramatičku, stilističku i pragmatičku ovladanost izvornim i ciljnim jezikom, posebice na razini čitanja i pisanja. |
|---|
| kompetencija na izvornom jeziku | ZEROJ B2 za čitanje | ZEROJ C1 za čitanje | - | - | - |
| kompetencija na ciljnom jeziku | ZEROJ C1 za čitanje i pisanje | ZEROJ C2 za čitanje i pisanje | - | - | - |
| književni jezik | može prepoznati književni jezik (u njegovoj specifičnosti) | može se služiti književnim stilovima | može primijeniti prikladan književni stil | može prikladno primijeniti više vrsta književnih stilova | - |
| jezične varijante | može prepoznati jezične varijante | može se služiti jezičnim varijantama | može primijeniti prikladnu jezičnu varijantu | - | - |
| 3. Tekstualna kompetencija | | | | | |
|---|
Tekstualna kompetencija odnosi se na poznavanje književnih vrsta i stilova, sposobnost da se to znanje primijeni u analizi izvornih, te proizvodnji ciljnih tekstova. |
|---|
| sposobnost analiziranja teksta | može analizirati izvorni tekst | može analizirati izvorni književni tekst | može analizirati izvorni književni tekst iz perspektive prevođenja | - | - |
| poznavanje književnih vrsta | poznaje tradicionalne vrste ciljne književnosti | poznaje tradicionalne vrste izvorne književnosti | snalazi se u specifičnim vrstama i tipovima književnog teksta | specijalizira se za najmanje jednu specifičnu vrstu | - |
| uočavanje stilskih osobitosti izvornog teksta | - | može uočiti stilske osobitosti izvornog teksta | može procijeniti različite stilske osobitosti | - | - |
| primjena književnih tehnika | - | može kreativno odgovoriti na specifične tekstualne izazove | može primjenjivati književne tehnike | može primijeniti složene književne tehnike | - |
| proizvodnja ciljnog teksta poštujući stilske osobitosti | - | može proizvesti ciljni tekst u određenom stilu | može donositi kreativne odluke i rješenja | može proizvesti ciljne tekstove u različitim stilovima | - |
| uredničke vještine | - | može revidirati vlastite tekstove | može revidirati tekst sukladno nakladničkim kriterijima | može uređivati tekstove sukladno nakladničkim kriterijima | - |
| strojno prevedeni ili umjetnom inteligencijom generirani tekst | - | poznaje razvoj strojnog prevođenja književnih tekstova (uključujući i umjetnu inteligenciju) | može ocijeniti kvalitetu strojno prevedenog ili umjetnom inteligencijom generiranog teksta | - | - |
| 4. Heuristička kompetencija | | | | | |
|---|
Heuristička kompetencija odnosi se na sposobnost učinkovitog prikupljanja svih jezičnih i tematskih znanja potrebnih za prevođenje nekog teksta; također, na sposobnost razvijanja strategija za optimalno korištenje različitih izvora informacija (uključujući digitalne); konačno, na sposobnost obavljanja tekstualne kritike i uočavanja razlika između različitih izdanja istoga teksta. |
|---|
| traženje referentnog materijala | može pronaći referentni materijal | može pronaći specifičan referentni materijal | može se služiti referentnim materijalom relevantnim za prijevod | - | - |
| internetsko pretraživanje | može primijeniti digitalne strategije pretraživanja | može primijeniti digitalne strategije pretraživanja relevantne za prevođenje | - | - | - |
| razlikovanje raznih izdanja istoga teksta | - | može razlikovati razna izdanja istoga teksta | može se služiti različitim izdanjima teksta u svrhu prevođenja | - | - |
| primjena kritičkog aparata | - | može se služiti kritičkim aparatom | - | - | - |
| korištenje CAT alata | - | poznaje CAT alate | može se služiti CAT alatima | - | može pridonijeti razvoju CAT alata za književno prevođenje |
| 5. Književno-kulturološka kompetencija | | | | | |
|---|
Književna i kulturološka kompetencija je sposobnost primjene znanja o književnosti i kulturi izvornog i ciljnog jezika u procesu književnog prevođenja; ona također uključuje sposobnost upravljanja kulturnim razlikama i razlikovanje pokreta i škola, razdoblja i stilova. |
|---|
| kontekstualizacija izvornog teksta | može postaviti izvorni tekst u kontekst izvorne kulture | posjeduje opće znanje o književnoj tradiciji izvorne kulture | dobro poznaje književnu tradiciju izvorne kulture | - | - |
| kontekstualizacija ciljnog teksta | - | razvija sposobnosti smještanja ciljnog teksta u književni sustav ciljne kulture | može smjestiti vlastiti prijevod u kontekst ciljne kulture | poznaje tradiciju književnog prevođenja u ciljnoj kulturi | pridonosi tradiciji književnog prevođenja na ciljni jezik |
| razumijevanje specifičnih kulturnih elemenata | može uočiti specifične kulturne elemente | može prepoznati specifične kulturne elemente iz perspektive prevođenja | može se učinkovito nositi sa specifičnim kulturnim elementima | - | - |
| međukulturne vještine | može prepoznati razlike između izvorne i ciljne kulture | - | može se učinkovito nositi s razlikama između izvorne i ciljne kulture | - | - |
| intertekstualne vještine | - | može prepoznati intertekstualne referencije | može se učinkovito nositi s intertekstualnim referencijama | - | - |
| 6. Profesionalna kompetencija | | | | | |
|---|
Profesionalna kompetencija je sposobnost prikupljanja znanja vezanih za određeno područje i usvajanja odgovarajućeg i očekivanog stava u toj disciplini. |
|---|
| poznavanje profesionalnih udruga | - | poznaje profesionalne udruge | zadovoljava kriterije za pridruživanje profesionalnoj udruzi | može aktivno sudjelovati u profesionalnim udrugama | - |
| poznavanje svijeta nakladništva | - | dobro poznaje svijet nakladništva i nakladnički proces | poznaje nakladnike književnih prijevoda; poznaje izdavačke imprinte/ programe (književno nakladništvo, dječja književnost, itd.); može pisati izvještaje o djelima za objavljivanje | poznaje izdavačku politiku te kriterije za odabir i programiranje | poznaje kriterije i može doprinijeti stvaranju izdavačkog imprinta/ programa |
| poznavanje mogućnosti subvencioniranja iz književnih fondova | - | poznaje izvore subvencioniranja | može se prijaviti za potporu iz književnih fondova | može se redovito prijavljivati za potporu iz književnih fondova | - |
| poznavanje pravnih aspekata struke | svjestan je pravnih aspekata | poznaje osnovna pravila koja se odnose na autorsko pravo, ugovorno pravo, pravnu odgovornost, naknadu itd. za prevodioce | može pregovarati o ugovorima | - | - |
| poznavanje etičkih aspekata struke | svjestan je etičkih aspekata | može promišljati etička pitanja | poznaje i može primijeniti profesionalne etičke kodekse i standarde u ciljnoj i izvornoj kulturi | može pridonijeti razvoju profesionalnih etičkih kodeksa i standarda | može izraziti autoritativna etička mišljenja |
| poznavanje aktualnih pristupa prevođenju | poznaje knjževnu kritiku u ciljnoj kulturi | poznaje tradiciju i modele prijevodne kritike u ciljnoj kulturi | može pratiti raspravu o prevođenju | sudjeluje u raspravi o prevođenju | - |
| sposobnost umrežavanja | - | može organizirati umrežene aktivnosti | može izgraditi mrežu i koristi njezine prednosti | može aktivno koristiti mrežu za promociju prevodilaca i prijevoda | - |
| didaktičke vještine | - | - | posjeduje osnovne didaktičke vještine | posjeduje napredne didaktičke vještine | može educirati nastavnike |
| cjeloživotno učenje | - | - | pohađa tečajeve kako bi osvježio znanje | - | - |
| poduzetničke sposobnosti | - | poznaje poslovne modele prevođenja | može primijeniti poslovni model kao profesionalni književni prevodilac | - | - |
| profesionalne vještine | - | može ispoštovati rokove | može organizirati svoj prijevodni zadatak | može sebi osigurati prijevodne projekte i pisati popratne tekstove | - |
| 7. Evaluacijska kompetencija | | | | | |
|---|
Evaluacijska kompetencija je sposobnost prosuđivanja kvalitete i vrednovanja prijevoda, kao i procesa prevođenja te razine kompetentnosti prevodioca. |
|---|
| vještine vrednovanja | može obrazložiti odluke u vlastitim prijevodima | može procijeniti kvalitetu tuđih prijevoda | može vrednovati kvalitetu tuđih prijevoda | može sustavno vrednovati prijevode | - |
| odabir oblika vrednovanja | - | - | poznaje vrste vrednovanja | može odabrati prikladan oblik vrednovanja | može se poslužiti prikladnim oblicima vrednovanja |
| komparativna analiza prijevoda | može uočiti razlike između više prijevoda | može interpretirati razlike između više prijevoda | može vrednovati razlike između prijevoda | može prakticirati prijevodnu kritiku | - |
| vrednovanje kompetencija prevodilaca | - | - | razvija sposobnost vrednovanja prevodilačkih kompetencija | može vrednovati razinu prevodioca | može prenositi vlastita znanja |
| samovrednovanje | može vrednovati vlastite prijevode | - | može procijeniti vlastite kompetencije iz književnog prevođenja | - | može optimalno vrednovati vlastitu razinu kompetentnosti |
| 8. Istraživačka kompetencija | | | | | |
|---|
Istraživačka kompetencija je sposobnost provođenja metodičkih istraživanja u službi prevodilačke prakse. |
|---|
| metodologije istraživanja | - | može primijeniti istraživačke metodologije | - | - | - |
| poznavanje tehnika prevođenja | - | može razlikovati i imenovati postojeće tehnike prevođenja | - | - | - |
| poznavanje teorija prevođenja | - | poznaje više teorija prevođenja | - | - | - |
| akademske vještine | - | može analizirati prijevod na sveučilišnoj razini | - | - | - |
| poznavanje različitih doktrina u traduktologiji | - | poznaje različite doktrine u traduktologiji | počinje davati originalne doprinose stručnoj raspravi | daje složene doprinose stručnoj raspravi | inovativno doprinosi stručnoj raspravi |
Referentni Okvir
za obrazovanje i obuku
književnih prevodilaca
